Amerikanen kunnen troost vinden in de gedachte dat zij niet het ergste getroffen worden door de huidige recessie. Dat lijkt mij de bedoeling van het artikel van Peter Zeihan waarnaar ik in mijn vorige inzending linkte. Het Amerikaanse systeem, schrijft hij, "is far more stable, durable and flexible than most of the other global economies". Hij "bewijst" dit door de grote economieën van de wereld - van de VS, Rusland, China, Europa - met elkaar te vergelijken. Hoe doet hij dat? Hij gaat uit van het principe dat locatie economie gestalte geeft en begint dan aan een onderzoek van "the long-term picture of why different regions follow different economic paths". Het belangrijkste aspect van de Verenigde Staten is niet gewoon hun omvang, maar de omvang van hun land dat bruikbaar is. In tegenstelling tot Rusland en China waarvan het land grotendeels onbruikbaar is voor landbouw, bewoning en ontwikkeling beschikken de Verenigde Staten, dankzij het Midden Westen, over 's werelds grootste aaneensluitende massa bewerkbare grond. Bovendien hebben de Verenigde Staten een uniek maritiem transportsysteem. De Mississippi, met de Red, de Missouri, de Ohio en de Tennessee rivieren, is het grootste samenhangende netwerk van bevaarbare rivieren van de wereld, terwijl de Verenigde Staten in de San Fransisco Bay, de Chesapeake Bay en de Long Island Sound/New York Bay drie van de grootste en beste natuurlijke havens ter wereld hebben. En of het nog niet genoeg is liggen er op een paar mijl afstand van de kust van Texas en de oostkust series eilanden die als barrières functioneren tegen het geweld van de elementen en zodoende het kustverkeer aanzienlijk bevorderen. "The real beauty" van deze twee gegevens is dat zij op hun beurt nauw samenhangen en elkaar in de hand werken: de grootste akker ter wereld heeft ook nog het beste natuurlijke aan- en afvoersysteem. Ten derde, deze geografie heeft er ook voor gezorgd dat de VS weinig concurrentie van de buren hebben. Canada is veel kouder en veel bergachtiger en Mexico heeft alleen maar kleine lappen bruikbare grond, gescheiden door woestijnen en bergen, te droog, te tropisch en te bergachtig. Bij deze stand van zaken hebben de VS geen groot staand leger nodig om zich tegen deze buren te beschermen. En dit maakt het de V.S. eveneens mogelijk zich op andere dingen te richten. Op het bezetten van andere landen bij voorbeeld, maar dat vermeldt het artikel van Zeihan niet. Hij ziet als nadelen van al deze voordelen die voor hem samenvallen met het kapitalistische systeem, dat de overheid zich niet inlaat met de economie, ongelijkheid, sociale spanningen en, natuurlijk, de speculatieve bubbels die recessies veroorzaken. In termen van lange termijn economische efficiency en groei echter, is het vrije kapitalistische systeem ongeëvenaard. (Ja, als je zulke mooie dingen van anderen hebt kunnen afpakken, dan zit je - op de lange termijn - gebeiteld. Amerika, het land van de (ge)dode indiaan.) En voor het heden? Zijn de VS in recessie? Natuurlijk. Zal dat voor altijd zijn? Natuurlijk niet. Zo lang de geografische voordelen intact blijven, moet je wel erg paranoïde en pessimistisch zijn om iets anders te zien dan lange termijn economische expansie voor zo'n stuk land.
Het artikel, dat ik hier zoveel mogelijk letterlijk heb vertaald, bespreekt dan verder de relatieve nadelen van Rusland (met zijn - noodzakelijke - staatsinterventionisme), China (met zijn separatisme) en Europa (met zijn verdeeldheid), wat hier niet ook nog eens uitgemeten hoeft te worden, de boodschap is duidelijk.
Maar nu mijn vragen. Hebben de Amerikanen die momenteel met ontslag worden bedreigd, hier iets aan? Natuurlijk niet. Kan het de endemische sociale onrust en ongelijkheid verhelpen? Natuurlijk niet. Voorkomt het de bubbels? Natuurlijk niet. Zijn die dingen allemaal irrelevant? Natuurlijk niet. Maakt het de Amerikanen tevreden? Of course not. Hebben ze hun imperialisme nu niet meer nodig? Natuurlijk niet.
Het verhaal is uiterst slordig en tegenstrijdig. Een gegeven geografische gesteldheid is geen economisch systeem, m.a.w. geografisch geweldig gunstige mogelijkheden zijn niet het vrije kapitalistische systeem, zij zijn er - een set van de mogelijke - voorwaarden voor. Als er tussen de twee een noodzakelijke correlatie zou bestaan, zou het idioot zijn om overal elders, waar de voorwaarden niet vervuld zijn, het vrije kapitalistische systeem te willen invoeren, zoals nu gebeurt. Men kan de omgekeerde stelling verdedigen: geografisch geweldig gunstige mogelijkheden maken het tot stand komen van een systeem overbodig en dus onmogelijk. Anders gezegd, als de Amerikanen in het gebied dat zij par droit de conquête als het hunne claimen, een economisch systeem denken te hebben moeten ze dat toch niet teveel propageren. En zeker niet in de vorm van exceptionalisme, "manifest destiny" en andere leuzen. Het bezit van zo'n stuk grond als de Amerikanen als het hunne beschouwen is een toevalstreffer, voor mijn part Gods wil, maar niet iets waar de bezitters zich op kunnen beroemen. Zij hebben het niet gemaakt.
Tot slot, ik zou niet weten wie er gediend is met zo'n verhaal als dit. Het komt neer op de boodschap dat op de lange termijn alles goed komt. Dat geloof ik graag. De paus zegt het ook voortdurend. En al die gedode indianen bewijzen het.
