"In de Grondwet van het Koninkrijk der Nederlanden staat dat 'de regering de ontwikkeling van de internationale rechtsorde bevordert'. Wil dat meer zijn dan een vrijblijvende belofte, dan hoort daar een krijgsmacht bij die deze pretentie kan waarmaken." Aldus het Commentaar op de Opinie-pagina van NRC-Handelsblad van dinsdag 30 maart jl. De twee zinnen zijn slechts een inleiding tot een beschouwing over het leger dat geen "houvast" zou hebben, maar wel een heel slechte.
In de eerste plaats is de grondwetsbepaling geen "belofte". Van wie aan wie? Het is een opdracht van de grondwetgever aan de regering. Noch de opdrachtgever belooft dus iets noch de instantie die de opdracht krijgt. De bepaling is m.i. ook nooit "vrijblijvend" toegepast, Nederland heeft heel veel gedaan ter bevordering van de internationale rechtsorde, al was het alleen maar de productie van Hugo de Groot, de grondlegger van het volkenrecht. Nederland is al meer dan een eeuw de voor de hele wereld kenbare en door de hele wereld erkende vestigingsplaats van een aantal volkenrechtelijke instellingen. Nederland herbergt bij voorbeeld het Vredespaleis. Nederlandse juristen zitten in internationale commissies en conferenties, bekleden belangrijke posten bij de Verenigde Naties. Om maar een paar "bevorderingen" te noemen.
De tweede stelling over de krijgsmacht-die-een-pretentie-waar-kan-maken, is ook al misleidend. Het bevorderen van de internationale rechtsorde gebeurt in de eerste plaats door goede regelgeving, in de tweede plaats door goede internationale justitie. De krijgsmacht hoort pas op te treden in geval er bestuursdwang nodig is, dat is nádat er een rechterlijke uitspraak is en als die niet gehoorzaamd wordt en bovendien pas nádat er een legitimatie oftewel een opdracht voor dat optreden van de Veiligheidsraad is. Iedereen die wel eens een krant leest, zelfs als hij/zij zich tot de Kwaliteitskrant beperkt, is ervan op de hoogte dat er aan het optreden van krijgsmachten talloze andere optredens voorafgaan zoals onderhandelingen en sancties, rechtspraak en resoluties.
Afgezien van dit alles is niet in te zien waarom het artikel over de bevordering van de internationale rechtsorde een loze belofte zou kunnen zijn en dat over de krijgsmacht niet. Ook het inzetten van de krijgsmacht is immers door de grondwetgever opgedragen aan de regering.
Er staat ook niet in de grondwet dat Nederland de internationale machtsverhoudingen bevordert. Dat maakt men er in het NRC-Handelsblad wel van. De regering doet trouwens niet anders.
Er staan wel meer van dit soort slips in de NRC-Handelsblad. Vandaag staat er de kop "Burger moet straks meer zelf betalen". De bedoeling is natuurlijk dat er minder vergoed gaat worden door fondsen en overheidsinstellingen. Het opmerkelijke daarvan is dat die ook door de burger "zelf" betaald worden. Tenminste volgens mijn loonstrookje.
Dezelfde aflevering opent met de kop "Snoeiplannen stuiten op weerstand". Er zijn echter nog helemaal geen plannen, alleen maar ambtelijke verkenningen. In het artikel wordt meer correct gesproken van "bezuinigingsideeën". Waarom niet in de kop? Wat is dit voor stemmingmakerij?
