Sommige dingen geloof je gewoon niet. Neem de kop "U.S. Is Open to a Deeper Iran Dialogue, Gates Says" in The Washington Post van vandaag, woensdag 28 maart 2007. De tekst opent met: "Defense Secretary Robert M. Gates ... yesterday ... called talks this month in Baghdad that included Iranian, Syrian and U.S. officials "a good start."" "U.S. officials"? In het Midden-Oosten? Wij zijn er natuurlijk aan gewend, maar stel je voor dat Nederland en België over het zg. vignet hadden moeten praten met "U.S. officials" erbij. En dat dit een minor problem is doet er i.c. niet toe.
Je kunt trouwens niet eens meer zaken doen met je eigen bank zonder dat "U.S. officials" er hun neus in steken. Wat zeg ik, je kunt niet eens meer met je eigen kinderen bellen of emailen zonder dat je gesprek wordt opgeslagen in de U.S. En als je het woord "bom" uitspreekt, bv. in "Wat kan het mij bommen", dan kom je ook nog bij de tienduizenden "alleged" terroristen die ze al ontdekt hebben. Als dat niet onze vijanden zijn, dan weet ik het niet meer. Geen ander land flikt ons dit.
Herinnert zich iemand "1984" nog? Orwell was te vroeg, maar hij zag het goed.
En dan, heeft u ook zo'n last van spam? Het schijnt dat Amerikanen het nodig hebben om dagelijks tussen de 50 en de 100 herinneringen te krijgen dat hun piemel te kort is. Zien ze dat niet zonder die herinneringen? Dan is hun zicht ook te kort (of hun buik te dik). Nou ja, dat wisten we wel, maar waarom óns die zooi toegestuurd?
P.S. Ik heb hierboven "Amerikanen" gezet, maar ik bedoel alleen maar de onderdanen van Bush Döbbel Joe. Die mensen hebben niet eens een eigen identiteit. Het zijn geen jenks, want dat zijn alleen de noordelijken.
Is het niet ontzettend vreemd (alweer!) dat de Midden-Oosten politiek van Hr. Bush in de volksvertegenwoordiging van de V.S. wordt afgekeurd, maar "bondgenoten" zoals Nederland hem blijven steunen? Is dat geen interventie in de binnenlandse aangelegenheden van een ander land? Bush leunt immers op zijn "coalitie". (Waarom is dat niet "coallitie"?) En gaan wij over twee jaar als er een democratische president komt, op eigen houtje door met het land van Saddam Hoessein te "straffen"?
Ik zeg het nog maar eens: Europa moet een eigen politiek gaan voeren, los van de V.S. wie daar ook president is (behalve natuurlijk als het Balkenende is, maar daar zijn de Amerikanen toch niet goed genoeg voor). Europa moet zijn eigen plaats innemen tussen de "grote", ik bedoel de omvangrijke, vette, logge mogendheden. Misschien is Europa in staat een wip-functie te vervullen. Nu compromiteert het zich veel teveel.
woensdag 28 maart 2007
maandag 26 maart 2007
Wat nodig is
Volgens mij zeggen Balkenende, Hoessein en Ahmadinejad precies hetzelfde, namelijk dat zij de inlichtingen verschaffen die nodig zijn voor een andere instantie, B. voor het Nederlandse parlement, H. en A. voor de Veiligheidsraad van de VN. Een mooie puzzle. Toen H. dat standpunt volhield mocht er een oorlog tegen hem worden begonnen (volgens B.). Als A. niet oppast krijgt hij hetzelfde aan zijn broek. B. krijgt niet eens een oproep om zich in de kamer te verantwoorden.
A. zegt nu dat de resolutie van de Veiligheidsraad van afgelopen zaterdag in strijd is met het volkenrecht. Ik heb inderdaad nog nergens enige aanwijzing, laat staan bewijs gezien dat Iran bezig is met het vervaardigen van nucleaire wapens. Er is alleen maar verdenking. Net als vier jaar geleden met H. Het is inmiddels duidelijk dat voor B. alleen het niet voldoen aan het bevel van de Veiligheidsraad om inspecties toe te laten grond was om een oorlog te beginnen. H. had gezegd dat er geen massavernietigingswapens waren. Zou het nu niet het juiste moment zijn geweest om de oorlog - die er volgens slimme jongens zoals Balkenende natuurlijk geen is maar alleen maar honderdduizenden doden en miljoenen vluchtelingen en een ongehoorde ravage heeft opgeleverd - zou het nu niet het juiste moment zijn geweest om die rotzooi te beëindigen, resp. te voorkomen toen bleek dat er inderdaad geen massavernietigingswapens waren. Op dat moment bedachten weer nog slimmere jongens en meisjes dat Irak nodig gedemocratiseerd moest worden. De Irakezen zelf konden dat natuurlijk niet en zo moesten de bekeringsmethoden van Karel de Grote tegen de Saksen weer worden gehanteerd. Tegen een klein land durven die helden van de overkant wel. Waarom bekeren ze Rusland, India of China niet? En dan niet met die achterbakse CIA-methoden. Waaraan worden al die honderden miljarden uitgegeven terwijl ze onbruikbaar materiaal opleveren tegen kleine landen? Enfin, genoeg irritatie voor vandaag.
A. zegt nu dat de resolutie van de Veiligheidsraad van afgelopen zaterdag in strijd is met het volkenrecht. Ik heb inderdaad nog nergens enige aanwijzing, laat staan bewijs gezien dat Iran bezig is met het vervaardigen van nucleaire wapens. Er is alleen maar verdenking. Net als vier jaar geleden met H. Het is inmiddels duidelijk dat voor B. alleen het niet voldoen aan het bevel van de Veiligheidsraad om inspecties toe te laten grond was om een oorlog te beginnen. H. had gezegd dat er geen massavernietigingswapens waren. Zou het nu niet het juiste moment zijn geweest om de oorlog - die er volgens slimme jongens zoals Balkenende natuurlijk geen is maar alleen maar honderdduizenden doden en miljoenen vluchtelingen en een ongehoorde ravage heeft opgeleverd - zou het nu niet het juiste moment zijn geweest om die rotzooi te beëindigen, resp. te voorkomen toen bleek dat er inderdaad geen massavernietigingswapens waren. Op dat moment bedachten weer nog slimmere jongens en meisjes dat Irak nodig gedemocratiseerd moest worden. De Irakezen zelf konden dat natuurlijk niet en zo moesten de bekeringsmethoden van Karel de Grote tegen de Saksen weer worden gehanteerd. Tegen een klein land durven die helden van de overkant wel. Waarom bekeren ze Rusland, India of China niet? En dan niet met die achterbakse CIA-methoden. Waaraan worden al die honderden miljarden uitgegeven terwijl ze onbruikbaar materiaal opleveren tegen kleine landen? Enfin, genoeg irritatie voor vandaag.
zondag 25 maart 2007
De pers of de premier?
Een paar uur geleden (pak weg om een uur of 18.oo) stond er op teletekst dat de premier (van Nederland) Frau Merkel's optimisme over een nieuw EU-verdrag meende te moeten "temperen". Gut, dacht ik nog, zou dat iets uithalen? Er werd geen melding gemaakt van enig ander Europees land dat iets meende te moeten temperen of bevestigen of verhaasten. Er zijn er toch 28 van. En een paar zijn er wat groter dan Nederland. Goed, oké, onze muis-op-een-hoge-hoed voelt zich geroepen om Europa te temperen.
Nu, om 22.38.13, lees ik dat de premier (van Nederland) "net als de Duitse bondskanselier Merkel" ... "hoopt op EU-verdrag in 2009". Hij wil zelfs "vaart maken met het nieuwe verdrag". Erg sterk is de stelling dat "de inhoud voorop staat". Zulks kan Merkel toch maar niet bedenken. Ik heb in mijn stamcafé een discussie ontketend over wat er nog meer voorop zou kunnen staan, maar behalve het inwilligen van de wens van de paus dat god genoemd wordt, kwam niemand op een alternatief. Wat weer eens bewijst hoe slim onze premier is.
Ook over de aanleiding tot de oorlog in Irak. Hoewel men het er algemeen over eens is dat deze oorlog in strijd met het volkenrecht is - en de beginnende deelnemers dus oorlogsmisdadigers - houdt onze slimme premier vol dat Saddam Hoessein het schuld was. (Stel eens dat George W. een impeachment aan zijn broek krijgt, iets wat in de VS door een groot aantal mensen gewenst wordt, in wat voor situatie zouden dan de meewerkende "willing" zijn, o.a. Hr. Balkenende?) Ik lees net nog - niet op teletekst natuurlijk - dat als "11/9" zich niet had voorgedaan en de Amerikaanse regering niet de leugens had verspreid over de bewapening van Hr. S. Hoessein de regering van de VS nooit de toestemming van haar eigen volksvertegenwoordiging had gekregen om die oorlog te starten. Let wel, ook al had Hr. Hoessein geen gehoor gegeven aan de eis van de Veiligheidsraad om afdoende controle toe te staan. Dus? Denk er maar eens rustig over na.
Ik hoorde Hr. Balkenende zeggen dat Hr. Hoessein een massamoordenaar was. Hr. Balkenende heeft toen die massamoorden plaatsvonden dan ook bij de Veiligheidsraad erop aangedrongen dat Hr. Hoessein gevangen genomen en berecht werd. O, sorry, niet? Was dat niet nog voor het einde van de Irak-Iran-oorlog in 1988? Had Hr. Bush Sr. niet door kunnen stoten naar Bagdad? Nee, dat was in strijd met het volkenrecht geweest, zei hij. Maar nu ineens niet meer.
Dit zijn toch allemaal uiterst bemoedigende dingen, nietwaar beminde gelovigen. Wij leven in een parlementaire democratie waar de premier uitmaakt wat voor het debat in de kamers "nodig" is. Met medewerking van een partij die, voordat zij "tot het regeren geroepen werd", - door wie mag Allah weten, want god zal het zeker niet weten en het electoraat dacht er echt anders over, - van oordeel was dat het parlement mocht uitmaken of de toenmalige regering vol met overtreders van het volkenrecht zat. Nu de PvdA is ingepakt hoeft dat niet meer en hebben we alweer een periode van gesmoorde kritiek, zoals nog slechts een paar kabinetten geleden.
En wat die grondwet van Europa betreft, laten we vooral kibbelen over de tijd waarin het vod papier klaar moet komen, laten we het vooral niet hebben over wat erin moet staan. Er is immers verregaande overeenstemming over hoe het immigratiebeleid moet zijn, of het buitenlands beleid, of het milieubeleid, of het intern migratiebeleid, enz.? Een fraai staal van "coördinatie" van het huidige buitenlandse beleid leveren de verdragen van Polen en Tsjechië met de Verenigde Staten over plaatsing van Amerikaanse raketsystemen op grondgebied van de Europese Unie op. Waar was de duur betaalde Hr. Solana eigenlijk?
Unies, bij voorbeeld die van Verenigde Provincies en van de Verenigde Staten, die van de eerstgenoemde was afgekeken, beklemtoonden dat het buitenlandse beleid een van de meest bindende factoren van eenheid was en kenden het bij uitsluiting toe aan de centrale regering. Men leert het nooit.
Nu, om 22.38.13, lees ik dat de premier (van Nederland) "net als de Duitse bondskanselier Merkel" ... "hoopt op EU-verdrag in 2009". Hij wil zelfs "vaart maken met het nieuwe verdrag". Erg sterk is de stelling dat "de inhoud voorop staat". Zulks kan Merkel toch maar niet bedenken. Ik heb in mijn stamcafé een discussie ontketend over wat er nog meer voorop zou kunnen staan, maar behalve het inwilligen van de wens van de paus dat god genoemd wordt, kwam niemand op een alternatief. Wat weer eens bewijst hoe slim onze premier is.
Ook over de aanleiding tot de oorlog in Irak. Hoewel men het er algemeen over eens is dat deze oorlog in strijd met het volkenrecht is - en de beginnende deelnemers dus oorlogsmisdadigers - houdt onze slimme premier vol dat Saddam Hoessein het schuld was. (Stel eens dat George W. een impeachment aan zijn broek krijgt, iets wat in de VS door een groot aantal mensen gewenst wordt, in wat voor situatie zouden dan de meewerkende "willing" zijn, o.a. Hr. Balkenende?) Ik lees net nog - niet op teletekst natuurlijk - dat als "11/9" zich niet had voorgedaan en de Amerikaanse regering niet de leugens had verspreid over de bewapening van Hr. S. Hoessein de regering van de VS nooit de toestemming van haar eigen volksvertegenwoordiging had gekregen om die oorlog te starten. Let wel, ook al had Hr. Hoessein geen gehoor gegeven aan de eis van de Veiligheidsraad om afdoende controle toe te staan. Dus? Denk er maar eens rustig over na.
Ik hoorde Hr. Balkenende zeggen dat Hr. Hoessein een massamoordenaar was. Hr. Balkenende heeft toen die massamoorden plaatsvonden dan ook bij de Veiligheidsraad erop aangedrongen dat Hr. Hoessein gevangen genomen en berecht werd. O, sorry, niet? Was dat niet nog voor het einde van de Irak-Iran-oorlog in 1988? Had Hr. Bush Sr. niet door kunnen stoten naar Bagdad? Nee, dat was in strijd met het volkenrecht geweest, zei hij. Maar nu ineens niet meer.
Dit zijn toch allemaal uiterst bemoedigende dingen, nietwaar beminde gelovigen. Wij leven in een parlementaire democratie waar de premier uitmaakt wat voor het debat in de kamers "nodig" is. Met medewerking van een partij die, voordat zij "tot het regeren geroepen werd", - door wie mag Allah weten, want god zal het zeker niet weten en het electoraat dacht er echt anders over, - van oordeel was dat het parlement mocht uitmaken of de toenmalige regering vol met overtreders van het volkenrecht zat. Nu de PvdA is ingepakt hoeft dat niet meer en hebben we alweer een periode van gesmoorde kritiek, zoals nog slechts een paar kabinetten geleden.
En wat die grondwet van Europa betreft, laten we vooral kibbelen over de tijd waarin het vod papier klaar moet komen, laten we het vooral niet hebben over wat erin moet staan. Er is immers verregaande overeenstemming over hoe het immigratiebeleid moet zijn, of het buitenlands beleid, of het milieubeleid, of het intern migratiebeleid, enz.? Een fraai staal van "coördinatie" van het huidige buitenlandse beleid leveren de verdragen van Polen en Tsjechië met de Verenigde Staten over plaatsing van Amerikaanse raketsystemen op grondgebied van de Europese Unie op. Waar was de duur betaalde Hr. Solana eigenlijk?
Unies, bij voorbeeld die van Verenigde Provincies en van de Verenigde Staten, die van de eerstgenoemde was afgekeken, beklemtoonden dat het buitenlandse beleid een van de meest bindende factoren van eenheid was en kenden het bij uitsluiting toe aan de centrale regering. Men leert het nooit.
Hegemonieën
Hegemonieën gaan in het algemeen te gronde aan interne strijd. Zo zal het gaan met de Verenigde Staten (als er niet een externe kracht ontstaat waarop de aandacht van het hele land gericht moet worden). De Verenigde Staten zijn altijd al verdeeld geweest, de laatste eeuw of zo in Republikeinen en Democraten (hoewel niemand begrijpt welke tegenstelling tussen republiek en democratie hiermee zou kunnen zijn bedoeld), een twee-partijen systeem dus. Sinds de "war on terror", een nieuwe versie van de "policy of deterrence", is er echter in de VS iets anders aan de hand. Zie o.a. het artikel van Zbigniew Brzezinski in "The Washington Post" van vandaag 25 maart 2007. DE hoofdboodschap is: de Verenigde Staten (zelf) zijn "terrorized", en niet door de gebeurtenissen van 11/9, maar door de voorstelling van zaken die hun eigen regering geeft. Wat valt er te verwachten van een "world leader" die "terrorized", lees in paniek, is? Niks goeds en de andere landen moeten de consequenties trekken en niet langer de slippen dragen van deze "leader". De VS zijn niet langer de áángewezen leiders van de wereld, al zijn zij het misschien militair en oratorisch nog even. Zij hebben weerstand nodig om zichzelf te vinden. Laten andere landen hun die geven. Op de manier van de diplomatie.
maandag 19 maart 2007
Irak
Wie een overzicht wil lezen van de prestaties van de Verenigde Staten in Irak kan terecht in Billboarding the Iraq disaster. Veel leesplezier.
zaterdag 3 maart 2007
Amerika, de vervelende klier
Waarom werden de Verenigde Staten de grootste vijand toen zij de wereldhegemoon werden, zoals ik in mijn vorige blog schreef? Mijn stelling is niet dat men dat "automatisch" wordt als men alleenheerser wordt. Mijn stelling was afgeleid van de these die verdedigd werd door B.M. Telders in zijn proefschrift "Staat en volkenrecht" van 1927, ondertitel "Proeve van rechtvaardiging van HEGEL's volkenrechtsleer". Telders "bewijst" daarin dat de wereldstaat onmogelijk kan bestaan.
Ik was - en ben - van mening dat Telders gelijk had en dat hij een goede remedie had tegen een optimisme dat alle heil verwachtte van de Verenigde Naties die t.z.t. zouden uitgroeien tot de wereldstaat. Ik vatte het plan op het proefschrift in het Engels te laten vertalen. Het was van fundamenteel belang, dacht ik, maar werd nooit geciteerd omdat het in het Nederlands geschreven en daarom in de internationale literatuur onbekend was. Mijn oud-studente (in de volkenrechtsgeschiedenis) Astrid Klein Sprokkelhorst, gediplomeerd tolk-vertaler en juriste, nam de taak op zich. Het werd "THE STATE AND THE LAW OF NATIONS HEGEL's doctrine of the Law of Nations, an endeavour towards its justification, by B.M. Telders, Thesis, Leiden, 1927, translated by Astrid K.H. Klein Sprokkelhorst". Ik zou een inleiding schrijven en het TMC-Asser Instituut in Den Haag zou het uitgeven.
Over de vertaling en over de inleiding werden wij het niet eens. Om mij tot de laatste te beperken, Voskuil, de directeur van het instituut, vond dat Telders geplaatst moest worden in de geschiedenis van de Nederlandse volkenrechtsbeoefening, ik daarentegen probeerde de waarde van Telders voor de internationale praktijk van het einde van de 80-er jaren te documenteren. Voskuil werd ziek en verdween na verloop van tijd van het instituut; mijn vrouw overleed plotseling en ik had een tijdlang geen lust om aan het project verder te werken. Door de Val van de Muur werd het ook praktisch onmogelijk om de eventuele betekenis van Telders voor de actuele praktijk vast te stellen. De nieuwe directeur van het TMC-Asser Instituut had weer een heel andere kijk op het werk dan ik en Voskuil hadden. Dacht Voskuil de uitgave te kunnen verantwoorden door er een soort presentje van te maken, nu vroeg men welke omzet verwacht kon worden. Ik zat niet meer bij de universiteit en kon geen omzet genereren. Het werk schoof dus op de lange baan, waar het nog steeds ligt. Ook niet vertaald en uitgegeven behoudt de these van Telders echter haar waarde.
Hegel had er, aldus Telders, op gewezen dat er geen internationale "praetor", lees "overheidsgezag", was. Het volkenrecht, zo het al kon worden vastgesteld, kon dus niet gehandhaafd worden (zoals de wetten in de staat) door overheidsgezag. Met deze vaststelling was Telders het eens. Hij toonde aan dat ook de toen bestaande Volkenbond niet de bevoegdheden van een wereldstaat had. Hij vond echter dat Hegel tekort schoot doordat hij niet bewéés dat dit feit niet toevallig, maar noodzakelijk was. Hegel had moeten bewijzen dat een wereldoverheidsgezag in de vorm van een wereldstaat niet kon bestaan. In het kort kwam zijn betoog hierop neer dat de wereldstaat een uniek verschijnsel zou zijn dat niet kon ontstaan omdat het geen verschijnsel had om zich tegenover te profileren. De bestaande staten, dragers van het overheidsgezag, waren volgens hem allemaal ontstaan door zich af te zetten tegen andere staten (in staat van wording). Zo'n afzettings- en profileringsproces was voor de wereldstaat niet weggelegd en dus kon hij niet ontstaan.
Wat gold voor de Volkenbond, gold, zo redeneerde ik, ook voor de Verenigde Naties. Zij ook konden onmogelijk uitgroeien tot een wereldstaat met overheidsgezag.
Deze stap was vanzelfsprekend, maar met de volgende was dit minder het geval. Als het de Verenigde Naties niet vergund was een wereldstaat te worden dan kon om dezelfde reden ook geen wereldhegemonie ontstaan. Immers ook die zou uniek zijn en een tegenwicht nodig hebben om zich te profileren. De gigantomachie tussen de Verenigde Staten en de Sovjet Republiek liet het profileringsproces in al zijn duidelijkheid zien: de hele wereld werd zo'n beetje opgesplitst in twee ideologisch gedefinieerde blokken die elkaar uitsloten. Toen de Sovjet Republiek ineenstortte bleven weliswaar de Verenigde Staten als enige worstelaar in het perk achter, maar zonder definiërende substantie: m.a.w. zij hadden geen worstelaar meer tegenover zich. Een alleenheerser die zichzelf niet kent, is levensgevaarlijk. Hij kan niets en niemand uitsluiten van vijandschap en voelt zich permanent bedreigd. Kan hij geen vijand vinden, dan maakt hij er een. De eenzaamheid van de alleenheerschappij is ondragelijk en de hegemoon wordt agressief om welke andersheid dan ook te ervaren.
Dit is natuurlijk een andere redenering dan die van Telders. Zij gaat dieper. Zij blijft niet staan bij de onmogelijkheid van bestaan van de wereldstaat of de wereldhegemoon, maar beschrijft de toestand van de wereld waarin een staat zich overgeeft aan de illusie de wereldhegemoon te kunnen zijn. Ik zag op het einde van de 80-er jaren die toestand ontstaan. Ik kon niet anders dan besluiten dat de Verenigde Staten de vervelende klier van het internationale gezelschap moesten worden. En zo is het ook gegaan.
Ik was - en ben - van mening dat Telders gelijk had en dat hij een goede remedie had tegen een optimisme dat alle heil verwachtte van de Verenigde Naties die t.z.t. zouden uitgroeien tot de wereldstaat. Ik vatte het plan op het proefschrift in het Engels te laten vertalen. Het was van fundamenteel belang, dacht ik, maar werd nooit geciteerd omdat het in het Nederlands geschreven en daarom in de internationale literatuur onbekend was. Mijn oud-studente (in de volkenrechtsgeschiedenis) Astrid Klein Sprokkelhorst, gediplomeerd tolk-vertaler en juriste, nam de taak op zich. Het werd "THE STATE AND THE LAW OF NATIONS HEGEL's doctrine of the Law of Nations, an endeavour towards its justification, by B.M. Telders, Thesis, Leiden, 1927, translated by Astrid K.H. Klein Sprokkelhorst". Ik zou een inleiding schrijven en het TMC-Asser Instituut in Den Haag zou het uitgeven.
Over de vertaling en over de inleiding werden wij het niet eens. Om mij tot de laatste te beperken, Voskuil, de directeur van het instituut, vond dat Telders geplaatst moest worden in de geschiedenis van de Nederlandse volkenrechtsbeoefening, ik daarentegen probeerde de waarde van Telders voor de internationale praktijk van het einde van de 80-er jaren te documenteren. Voskuil werd ziek en verdween na verloop van tijd van het instituut; mijn vrouw overleed plotseling en ik had een tijdlang geen lust om aan het project verder te werken. Door de Val van de Muur werd het ook praktisch onmogelijk om de eventuele betekenis van Telders voor de actuele praktijk vast te stellen. De nieuwe directeur van het TMC-Asser Instituut had weer een heel andere kijk op het werk dan ik en Voskuil hadden. Dacht Voskuil de uitgave te kunnen verantwoorden door er een soort presentje van te maken, nu vroeg men welke omzet verwacht kon worden. Ik zat niet meer bij de universiteit en kon geen omzet genereren. Het werk schoof dus op de lange baan, waar het nog steeds ligt. Ook niet vertaald en uitgegeven behoudt de these van Telders echter haar waarde.
Hegel had er, aldus Telders, op gewezen dat er geen internationale "praetor", lees "overheidsgezag", was. Het volkenrecht, zo het al kon worden vastgesteld, kon dus niet gehandhaafd worden (zoals de wetten in de staat) door overheidsgezag. Met deze vaststelling was Telders het eens. Hij toonde aan dat ook de toen bestaande Volkenbond niet de bevoegdheden van een wereldstaat had. Hij vond echter dat Hegel tekort schoot doordat hij niet bewéés dat dit feit niet toevallig, maar noodzakelijk was. Hegel had moeten bewijzen dat een wereldoverheidsgezag in de vorm van een wereldstaat niet kon bestaan. In het kort kwam zijn betoog hierop neer dat de wereldstaat een uniek verschijnsel zou zijn dat niet kon ontstaan omdat het geen verschijnsel had om zich tegenover te profileren. De bestaande staten, dragers van het overheidsgezag, waren volgens hem allemaal ontstaan door zich af te zetten tegen andere staten (in staat van wording). Zo'n afzettings- en profileringsproces was voor de wereldstaat niet weggelegd en dus kon hij niet ontstaan.
Wat gold voor de Volkenbond, gold, zo redeneerde ik, ook voor de Verenigde Naties. Zij ook konden onmogelijk uitgroeien tot een wereldstaat met overheidsgezag.
Deze stap was vanzelfsprekend, maar met de volgende was dit minder het geval. Als het de Verenigde Naties niet vergund was een wereldstaat te worden dan kon om dezelfde reden ook geen wereldhegemonie ontstaan. Immers ook die zou uniek zijn en een tegenwicht nodig hebben om zich te profileren. De gigantomachie tussen de Verenigde Staten en de Sovjet Republiek liet het profileringsproces in al zijn duidelijkheid zien: de hele wereld werd zo'n beetje opgesplitst in twee ideologisch gedefinieerde blokken die elkaar uitsloten. Toen de Sovjet Republiek ineenstortte bleven weliswaar de Verenigde Staten als enige worstelaar in het perk achter, maar zonder definiërende substantie: m.a.w. zij hadden geen worstelaar meer tegenover zich. Een alleenheerser die zichzelf niet kent, is levensgevaarlijk. Hij kan niets en niemand uitsluiten van vijandschap en voelt zich permanent bedreigd. Kan hij geen vijand vinden, dan maakt hij er een. De eenzaamheid van de alleenheerschappij is ondragelijk en de hegemoon wordt agressief om welke andersheid dan ook te ervaren.
Dit is natuurlijk een andere redenering dan die van Telders. Zij gaat dieper. Zij blijft niet staan bij de onmogelijkheid van bestaan van de wereldstaat of de wereldhegemoon, maar beschrijft de toestand van de wereld waarin een staat zich overgeeft aan de illusie de wereldhegemoon te kunnen zijn. Ik zag op het einde van de 80-er jaren die toestand ontstaan. Ik kon niet anders dan besluiten dat de Verenigde Staten de vervelende klier van het internationale gezelschap moesten worden. En zo is het ook gegaan.
vrijdag 2 maart 2007
Volkenrechtsgeschiedenis 3
Ik ben soms redelijk vooruitziend. Niet dat iemand dat merkt. Dat kan me echter niet meer schelen.
Op het einde van de 80-er jaren bleven de Verenigde Staten van Noord-Amerika als enige superpower en dus als hegemoon over. Ik noteerde toen al dat zij ook de grootste vijand waren geworden. Nog bij de Golf-oorlog hing veel af van Rusland en China. Ook later, in de Balkan-oorlogen was dat nog het geval, maar al in mindere mate. Tegenwoordig hoort men alleen nog maar monologen van de kant van de VS, vlijtig nagebrabbeld door de "alliance of the willing": Saddam Hoessein heeft massavernietigenswapens, dus..., Iran maakt nucleaire wapens, dus... Libanon is een derde front geworden, Somalië een vierde, enz. De Amerikanen beginnen oorlogen waar het hun maar uitkomt, maken gevangenen die zij alle rechten ontzeggen, folteren of besteden het folteren uit, maken en gebruiken wapens die niemand anders mag maken, hebben of gebruiken, enz. Ongestraft!!! Ondanks alle strijd met het volkenrecht of zelfs met de eigen constitutie. Poetin had gelijk, al was hij het ook: de VS oefenen een wereldalleenheerschappij uit en wel met alle beschikbare middelen.
Toen, in de 80-er jaren was er nog een evenwichtstoestand. De USSR wist zich tegenover de VS te handhaven, zodat de laatste aan een zekere controle onderworpen waren. Het wordt hoog tijd dat er weer zo'n tegenwicht komt. En de gegadigde daarvoor is China. Ik zou niet weten hoe het anders moet. En aan China voegen zich vanzelf Rusland en India toe, gecompromitteerd als die nog zijn door hun deelname in de Koude Oorlog. China werd niet serieus genomen en kon zich dus relatief los van het tweeblokken systeem ontwikkelen.
En Europa? Europa behoort tot het Euraziatische vasteland, niet tot de Atlantische (Noord-Atlantische) wereld. De Europese Unie lijft steeds meer landen in en verschuift zijn grenzen steeds meer naar het Oosten. Zij moet tot verstandhouding met Rusland komen en via Rusland met het Verre Oosten. Het moet, zoals André Gunder Frank, schrijft "heroriënteren", d.w.z. zich opnieuw naar de Orient, het Oosten richten. (Inmiddels zitten de Amerikanen al "overal" in China en komt Europa daar achteraan kakken.)
Misschien denk ik hier te concreet over, maar Europa moet zijn blik vrijmaken, vrij van de staar op Amerika. Europa moet een wereldhistorisch perspectief krijgen, moet wéér zo'n perspectief krijgen. Ik lees met verbazing - in een artikel van Kenneth Pomeranz nog wel - dat "world history" zo'n dertig jaar geleden in zwang kwam. Dat was dus in het midden van de 70-er jaren. Niets is minder waar. Het denken mag toen eurocentrisch zijn geweest, tot dat denken behoorde ook de vraag of het universeel was. Zo absoluut was dat eurocentrisme dus niet, het kon zichzelf ter discussie stellen. In mijn "Taak en methode van de volkenrechtsgeschiedenis" (1988) heb ik geprobeerd daar een overzicht van te geven. (Alweer vooruitziend!) Ik verwees naar geschriften uit de 60-er jaren, o.a. een preadvies voor de Vereniging voor Wijsbegeerte des Rechts van Bernard Röling uit 1963, getiteld "Berust het huidige volkenrecht nog op universeel erkende grondslagen?" Er was toen, o.a. naar aanleiding van het dekolonisatieproces, maar ook in het kader van de door de superpowers beoefende geopolitiek, wel degelijk belangstelling voor de wereldgeschiedenis en er werden ook ontwerpen ontwikkeld.
Waar zijn die gedachtenontwikkelingen en ontwerpen gebleven?
Op het einde van de 80-er jaren bleven de Verenigde Staten van Noord-Amerika als enige superpower en dus als hegemoon over. Ik noteerde toen al dat zij ook de grootste vijand waren geworden. Nog bij de Golf-oorlog hing veel af van Rusland en China. Ook later, in de Balkan-oorlogen was dat nog het geval, maar al in mindere mate. Tegenwoordig hoort men alleen nog maar monologen van de kant van de VS, vlijtig nagebrabbeld door de "alliance of the willing": Saddam Hoessein heeft massavernietigenswapens, dus..., Iran maakt nucleaire wapens, dus... Libanon is een derde front geworden, Somalië een vierde, enz. De Amerikanen beginnen oorlogen waar het hun maar uitkomt, maken gevangenen die zij alle rechten ontzeggen, folteren of besteden het folteren uit, maken en gebruiken wapens die niemand anders mag maken, hebben of gebruiken, enz. Ongestraft!!! Ondanks alle strijd met het volkenrecht of zelfs met de eigen constitutie. Poetin had gelijk, al was hij het ook: de VS oefenen een wereldalleenheerschappij uit en wel met alle beschikbare middelen.
Toen, in de 80-er jaren was er nog een evenwichtstoestand. De USSR wist zich tegenover de VS te handhaven, zodat de laatste aan een zekere controle onderworpen waren. Het wordt hoog tijd dat er weer zo'n tegenwicht komt. En de gegadigde daarvoor is China. Ik zou niet weten hoe het anders moet. En aan China voegen zich vanzelf Rusland en India toe, gecompromitteerd als die nog zijn door hun deelname in de Koude Oorlog. China werd niet serieus genomen en kon zich dus relatief los van het tweeblokken systeem ontwikkelen.
En Europa? Europa behoort tot het Euraziatische vasteland, niet tot de Atlantische (Noord-Atlantische) wereld. De Europese Unie lijft steeds meer landen in en verschuift zijn grenzen steeds meer naar het Oosten. Zij moet tot verstandhouding met Rusland komen en via Rusland met het Verre Oosten. Het moet, zoals André Gunder Frank, schrijft "heroriënteren", d.w.z. zich opnieuw naar de Orient, het Oosten richten. (Inmiddels zitten de Amerikanen al "overal" in China en komt Europa daar achteraan kakken.)
Misschien denk ik hier te concreet over, maar Europa moet zijn blik vrijmaken, vrij van de staar op Amerika. Europa moet een wereldhistorisch perspectief krijgen, moet wéér zo'n perspectief krijgen. Ik lees met verbazing - in een artikel van Kenneth Pomeranz nog wel - dat "world history" zo'n dertig jaar geleden in zwang kwam. Dat was dus in het midden van de 70-er jaren. Niets is minder waar. Het denken mag toen eurocentrisch zijn geweest, tot dat denken behoorde ook de vraag of het universeel was. Zo absoluut was dat eurocentrisme dus niet, het kon zichzelf ter discussie stellen. In mijn "Taak en methode van de volkenrechtsgeschiedenis" (1988) heb ik geprobeerd daar een overzicht van te geven. (Alweer vooruitziend!) Ik verwees naar geschriften uit de 60-er jaren, o.a. een preadvies voor de Vereniging voor Wijsbegeerte des Rechts van Bernard Röling uit 1963, getiteld "Berust het huidige volkenrecht nog op universeel erkende grondslagen?" Er was toen, o.a. naar aanleiding van het dekolonisatieproces, maar ook in het kader van de door de superpowers beoefende geopolitiek, wel degelijk belangstelling voor de wereldgeschiedenis en er werden ook ontwerpen ontwikkeld.
Waar zijn die gedachtenontwikkelingen en ontwerpen gebleven?
Abonneren op:
Posts (Atom)