Ontdekkingsreizigers

Gisterenavond kijkend naar "Master and Commander: The Far Side of the World" (2003) werd ik regelmatig herinnerd aan Joseph Banks wiens biografie is geschreven door o.a. Patrick O'Brian. Tijdens een pauze zocht ik het boek op en vond ernaast ook de nog veel meer uitgebreide biografie die Harold Carter heeft geschreven. Joseph Banks (1743-1820), - "botanist, explorer, President of the Royal Society and one of Australia's founding fathers", zoals de achterkant van het boek van O'Brian laat weten, "explorer, plant hunter, scientist" zoals hij op de voorkant wordt aangekondigd, - reisde o.a. met de ontdekkingsreiziger James Cook mee om botanisch onderzoek te doen. In "Master and Commander" treedt de arts Stephen Maturin (Paul Bettany) op die vaak met commander Jack Aubrey (Russell Crowe) musiceert op viool en contrabas, tot groot chagrijn van de bemanning die het allemaal maar gekras vindt. Net als Banks doet hij onderzoek op de eilanden waar het schip aanlegt. Het verhaal is overigens niet dat van een ontdekkingsreis, maar van de achtervolging, in 1806, van een Frans oorlogsschip, de Acheron. Een poos vreesde ik dat ik naar een staal van plagiaat zat te kijken, tot ik in de TV-gids las dat de film gebaseerd is op de serie over kapitein Aubry en scheepsarts Maturin van... Patrick O'Brian (1914-2000).
In 1988 heb ik zijn Banks-biografie besproken voor NRC-Handelsblad, niet vermoedend dat deze auteur een van de populairste schrijvers van de Verenigde Staten was. Ik besprak toen ook "Voyages of Discovery. Captain Cook and the Exploration of the Pacific" (1987) van Lynne Withey (NRC-Handelsblad van 28-5-1988).
Ik kan mij niet herinneren waarom ik mij toen zo interesseerde voor de ontdekkingsreizerij. Ik had wel eens een voordracht gehouden over Columbus, op de middelbare school, en kende het verhaal van Marco Polo. Ik heb zeker ervan gedroomd ontdekkingsreiziger te worden, maar ik werd in feite een ambtenaar en docent aan de universiteit. Misschien wilde ik het kader waarin ik leefde, in het begin van 1988 doorbreken, wilde ik de oneindigheid gaan exploreren. Ik weet het niet meer. Het bespreken van boeken over deze materie is natuurlijk een mooie gelegenheid om je met de acteurs van die reizen te identificeren. Eraan terugdenkend vind ik het een dwaze onderneming. De mensen waarmee ik mij wilde identificeren, waren meer de auteurs dan de acteurs.